گوناحی نه‌گرتنی رۆژووی ره‌مه‌زان:
نووسینی: مامۆستا کرێکار
١- ئه‌بوهوره‌یره خوا لێی رازی بێت بێت ده‌گێڕێته‌وه كه پێغه‌مبه‌ری خوا صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فه‌رمووی: (مَنْ أَفْطَرَ يَوْمًا مِنْ رَمَضَانَ مِنْ غَيْرِ رُخْصَةٍ رَخَّصَهَا اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ، لَمْ يَقْضِ عَنْهُ صِيَامُ الدَّهْرِ، وَإِنْ صَامَهُ).[1] واته: هه‌ر كه‌سێك رۆژێك له رۆژووی ره‌مه‌زان بخوات به‌بێ هه‌بوونی عوزرێك _كه خوای گه‌وره قبوڵێتی_ ئه‌گه‌ر ساڵه‌كه هه‌مووی به‌رۆژووببێته‌وه، ناچێته‌وه‌بری ئه‌و رۆژووه‌ی به‌بێ عوزری شه‌رعیی شكاندوێتی. ئیمامی بوخاری ده‌رباره‌ی ئه‌م فه‌رمووده‌یه فه‌رموویه‌تی: ئه‌بوهوره‌یره به (مه‌رفوع)ی هێناوێتیه‌وه به‌له‌فزی (مَنْ أَفْطَرَ يَوْمًا مِنْ رَمَضَانَ مِنْ غَيْرِ عُذْرٍ وَلاَ مَرَضٍ لَمْ يَقْضِ عَنْهُ صَوْمُ الدَّهْرِ كُلِّهِ وَإِنْ صَامَهُ).[2] واته: هه‌ر كه‌س رۆژێك له ره‌مه‌زانەكه به‌بێ هه‌بوونی عوزر (وه‌كو سه‌فه‌ر) یان نه‌خۆشی بخوات، ئه‌گه‌ر هه‌موو ساڵه‌كه به‌ڕۆژوو بێته‌وه ناكه‌وێته‌وه‌بری!.
لەگەڵ ئەوەشدا کە زۆرینەی توێژەرانی فەرموودەوانی ئەم فەرمودەیان بە زەعیف ناساندووە،بەڵام کۆڕا (ئیجماع)ی شەرعناسان لەسەر ئەوەیە کە دەبێ کەسەکە رۆژووی هەموو ئەو رۆژانەی رەمەزان بگرێتەوە کە خواردوونی.. ئیبنوعەبدولبەڕی مالیکی دەفەرموێ: ئوممەت لەسەر ئەوە کۆن کە هەر کەسێک بە ئەنقەست _بەتەمبەڵیی_ رۆژووی رەمەزانی نەگرێت، کە دەشزانێت فەرزە، قەرزارەو دەبێ بیگرێتەوە[3]. ئیبنوقودامەی مەقدیسی دەفەرموێ: وا نازانم راجوێی لەمەدا هەبێت، قەرزی رۆژووەکەی هەر لە ئەستۆدادەبێت[4]. لیژنەی هەمیشەیی فەتواو ئیڕشادی وڵاتی حەرەمەینیش فەرموویانە: هەر کەسێک رۆژووی رەمەزان لەبەر باوەڕنەبوونی پێی نەگرێت، کافردەبێت، ئەگەر باوەڕی بە فەرزێتییەکەی هەبێت و لەبەر تەمبەڵیی و ئیهمالیی نەیگرێت، بە کافر دانانرێت بەڵام لە گوناحێکی دژواردایە، چونکە روکنێک لە روکنەکانی ئیسلامی ئیهمالکردوە، کە ئوممەت لەسەر فەرزێتییەکەی یەکڕان. دەبێ کاربەدەستانی ئیسلام داوای تۆبەی لێبکەن. دەبێ رۆژووەکانیشی بگرێتەوە. هەندێک لە زانایان بەکافری دادەنێن[5].
هەندێک لە شەرعناسانی کۆن و نوێ دەفەرموون: هەر کەسێک رۆژووی رەمەزانەکەی نەگرت نایگرێتەوە، جونکە رۆژووەکەی پەیوەستبووە بەو رۆژەیەوە کە لەدەستیداوە..لەجێی ئەوە دەبێ رۆژووی سوننەت زۆر بگرێت.. ئەمە مەزهەبی زاهیرییەکانە، بەڵام ئیمامی ئیبنوتەیمیەو لەم سەردەمەشدا شێخ ئیبنوعوثیمین رایان هەروایە.. ئیبنورەجەبی حەنبەلی دەفەرموێ: زۆرینەی زاهیرییەکان ئەوە بۆچوونیانە کە رۆژووی فەوتاو ناگیرێتەوە. ئەمە بۆچوونی عبدالرحمانی هاوڕێی ئیمامی شافیعییە لە عێراق ، هەروەها کوڕی خوشکی ئیمامی شافیعی و ئەبوبەکری حومەیدی و هیتر.. ئەوە بۆچوونی جوزجانی و ئەبومحەممەدی بەربەهاریی و ئیبنوبەططەشە[6]..
ئیمامی ئیبنوتەیمیە دەفەرموێ: هەر کەسێک رۆژووی رەمەزانی بە ئەنقەست بەبێ عوزر شکاندبێت، نایگرێتەوە.. نە نوێژو نە رۆژوو[7].
پێم وایە رای جمهووری شەرعناسان بەهێزترە کە دەفەرموون: هەر کەسێک بە ئەنقەست یان بە عوزر رۆژووی رەمەزانی نەگرت، هەر لەسەرێتی و قەرزارە، دەبێ بیگرێتەوە. چونکە ئەمە خواپەرستییەکەو هەر وا لە ئەستۆی موکەللمەفەکەدا. واللە اعلم.
[1] ترمذی ٧٢٣، ئیمامی ئیبنوحەجەر لە فتح الباري ٤/١٦١ دا دەفەرموێ: خاوەن سونەنەکان سەنەدەکەیان بە پەیوەستیی هێناوەو ئیبنوخوزەیمە لە رێگای سوفیانی ثەوری و شوعبەوە لە حەبیبی کوڕی ئەبو ثابیتەوە لە عومارەی کوڕی عومەیرەوە لە ئەبو مطەووەسەوە لە باوکییەوە لە ئەبوهورەیرەوە هێناوێتییەوەو بە سەحیحیشی داناوە. ترمذی دەفەرموێ: لە موحەممەدم (واتە ئیمامی بوخاری) پرسی دەربارەی، فەرمووی ئەبو المطەووەس ناوی زەیدە، وا نازانم غەیری ئەم فەرموودەی هەبێت کە گێڕابێتەوە، واشنازانم باوکی بە خزمەت ئەبوهورەیرە گەیشتبێت.. ئەلبانی رحمەاللە لە تەخریجی فەرموودەکانی (الترغیب والترهیب ٢/٧٤ دا دەفەرموێ: زەعیفە.
[2] بوخاری ٢/٦٨٣.
الإستذکار ١/٧٧.[3]
المغني ٤/٣٦٥. [4]
فەتوای ژمارە ١٠/١٤٣.[5]
فتح الباري ٣/٣٥٥. [6]
الاختیارات الفقهیة ل: ٤٦٠.[7]