ئەم ئایەتە پیرۆزە باسی كۆتایهاتنی ژیانی دونیا دەكات ئەویش بە كۆكردنەوەی ئاسمانەكان دەستپێدەكات و كۆكردنەوەكەش لە شێوەی لولكردنەوەی پەرەیەكی نوسراودا دەبێت.
خوای گەورە ئاسمانەكانی بە وەرەقەكە چواندووە و ئەستێرەو دروستكراوەكانیشی بە نوسراوەكانی سەر رووپەرەكە چواندووە، كاتێكیش وەرەقەكە دەپێچرێتەوە دیارە بەنوسراوەكانیشەوە كۆدەكرێتەوە، بەڵام خوای گەورە لەو كۆكردنەوە زەوی جیا دەكاتەوەو لەدوایشدا ئاماژەی پێدەدەین.
زانایان چەند ساڵێكە گەیشتونەتە ئەوەی بڵێن: بونەوەر سەرەتاو كۆتایی هەیە، زانای بەناوبانگ (ستیفن هوكینغ) دەڵێت: دەبێت لەو هەقیقەتانەوە ئەوە هەڵینجێنین كە سەرەتایەك هەیە بۆ كات و هەموو دەرەنجامەكانیش ئاماژە بەكۆتایهاتنی بوونەوەر دەدەن، هەرچەندە زانایانی گەردوونناسی كۆمەڵێكیان ئەم بۆچوونەیان هەیەو هەندێكیشیان دەڵێن: بوونەوەر بۆ تاهەتایە لەفراوانبووندا دەبێت. بەڵام لەبەر بوونی ئایەتەكان لەو بارەیەوە باوەڕمانوایە ڕای یەكەمیان ڕاستە و دكتۆر( زەغلول ئەلنەجار)یش- كە زانایەكی بەناوبانگی ئیعجازی قورئانە- دەڵێت:
زانایان وای بۆدەچن خێرایی فراوانبوونی بوونەوەر بەتێپەربوونی كات بەرەو هێواشی بچێت، هەروەك چۆن ئەو گەرمییەی كە بەملیارەها پلە دادەنرێت لەكاتی تەقینەوە گەورەكەدا هەبووەو دابەزیوە، بەشێوەیەكی زۆرو بۆتە(270)پلەی سەدی، دەبێت ئەو هێزە پاڵنەرەی كە بووەتەهۆی فراوانبوونی بوونەوەر هەربەو رادەیەش هێواش ببێتەوە، بەتایبەت دەركەوتووە ڕێژەی فراوانبونی بوونەوەر دوای تەقینەوە گەورەكە زۆر بەرزتربووە لەڕێژەی فراوانبوونی ئێستای، لەگەڵ هێواشبوونەوەی فراوانبوون هێزی ڕاكێشان زۆرتر دەبێت لە هێزی پاڵنەرو گەلەئەستێرەكان دەستدەكەنەوە بەرەو گەڕانەوە بۆ سەنتەری بوونەوەرو هاتنەوەیەك ڕوودەدات، كات و شوێن پێكەوە كۆدەكرێنەوە تا هەموو ڕەهەندەكان هەڵدەوەشێنەوە، یان بڵێین هەموو شێوەكانی ماددەو و ووزەی پرش وبڵاوی ناوبونەوەر كۆدەكرێنەوە لەخاڵێكی زۆر چڕدا بەشێوەیەك هەموو یاساكانی فیزیا لەوێدا دەوەستێ و بوونەوەر دەچێتەوەسەر خاڵی سەرەتا واتە( قۆناغی رەتق) و ناسراوە بە بیردۆزی( الانسحاق الكبیر)، ئەمەش پێچەوانەی كرداری تەقینەوە گەورەكەیە، ئێمەی موسڵمان باوەڕ بەم بیردۆزە دەكەین، چونكە خوای گەورە فەرموویەتی:( یوم نطوی السماو كطی السجل للكتب)، واتە: لەڕۆژێكدا ئێمە ئاسمان دەپێچینەوە وەك پێچانەوەی وەرەقەیەكی نوسراو.
هیچ كەسێكی خاوەن بیرو زانیاریش ناتوانێت ئەوەی لە جیهانی نادیاردا ڕوودەدات بیزانێ بەبێ ڕوونكردنەوەی پەروەردگار بۆ ئەو بابەتە، خوای گەورە ئەفەرموێت:( وم تبدل الارض غیر الارض والسماوات وبرزوا لله الواحد القهار)[2]، واتە: ئەو ڕۆژە زەوی ئەگۆڕی بە جگە لەم زەوییە و ئاسمانیش و بۆ خوای تەنهای زاڵ خۆیان نمایش ئەكەن.
هەروەها ئەفەرموێت أَوَلَيْسَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ بَلَى وَهُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ (81)
).
واتە: ئایا نەیانیبنی كەخوا ئاسمانەكان و زەوی دروستكرد دەتوانێت وەك ئەوان خەلق بكات ، بەڵی ئەو خوایە خولقێنەرێكی زانایە.
كەواتە:دوای تەواو بوون و پێچانەوەی ئاسمانەكان و گۆڕینیان لەگەڵ زەوی بەئاسمان و زەویتر ژیانێكیتر دەست پێدەكات، ئێمە باوەڕی تەواومان بەم بیردۆزانە هەیە چونكە خوای گەورە بەو شێوەی فەرمووە و ئەو ژیانەش بێگومان بەو شێوەیە كەخوا لە قورئاندا باسی فەرمووە.
بەڵام لەناو بیردۆزەكاندا باس لەوە نەكراوە كە لەكاتی پێچانەوە گەورەكەدا واتە پێچانەوەی ئاسمانەكان زەویش دەپێچرێتەوە یان بەجیا لەئاسمانەكان دەمێنێتەوە؟
خوای گەورە لە ئایەتێكی سورەتی(الزمر)دا دەفەرموێت:(ؤمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ ؤالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ؤالسَّمَاؤاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ سُبْحَانَهُ ؤتَعَالَي عَمَّا يُشْرِكُونَ (67)
]
لێرەدا دیارە زەوی هەمووی بەجیا لە ئاسمانە پێچراوەكانە و لە ئایەتەكەی سورەتی (الانبیاو)یشدا تەنها باسی لە پێچانەوەی ئاسمانەكانكردوە و زەوی نەخستۆتە ناو باسی پێچانەوەكە، كەواتە ئەوەی كەزانایان بەگشتی باس لەكۆكردنەوەی بوونەوەر دەكەن زۆر وورد نییەو لەوانەیە پاش ماوەیەكیتر بەشێوەیەك بگەنە ئەو زانیارییە( والله اعلم)