الحمدُ للهِ رَبّ العالمین والصّلاةُ والسّلامُ علی رسولِهِ الأمین محمّدٍ و عَلی آلِهِ وَ صَحبِهِ أجمعین
انواع نجاست:
چیزهایی که بر اساس ادلّه شرعی، نجس به حساب میآیند چند نوع هستند:
1 و 2- مدفوع و ادرار انسان: بنابر اجماع همه دانشمندان اسلام، هر دو نجس هستند.
مدفوع: دلیل نجاست آن، این فرموده پیامبر – صلّی الله علیه و سلّم- است: « إِذَا وَطِئَ أَحَدُكُمْ بِنَعْلِهِ الْأَذَى فَإِنَّ التُّرَابَ لَهُ طَهُورٌ » [ آلبانی و ابو داود]؛ « هرکدام از شما با کفشهایش پا بر نجاستی گذاشت بداند که خاک، آن را پاکیزه میکند».
ادرار: با استناد به حدیث سیّدنا انس – رضی الله عنه-، نجاست ادرار نیز ثابت میشود؛ او میفرماید: «شخصی اعرابی، وارد مسجد شد و شروع به ادرار کردن نمود. گروهی از مردم بر وی، یورش بردند. پیامبر صلّی الله علیه و سلّم- فرمود: رهایش کنید و باعث قطع ادرار وی نشوید! هنگامی که فارغ شد پیامبر – صلّی الله علیه و سلّم- دستور داد سطل آبی بیاورند و آن را بر جایی که شخص، ادرار کرده بود ریخت».
3- مذی: مایعی روشن و لزج است که به هنگام معاشقه یا تفکّر در رابطه جنسی از عضو تناسلی، خارج
میشود. خروج مذی از بدن، میان زنان و مردان، مشترک است و هیچ لذّتی برای انسان ندارد و نوع خروج آن، جهشی نیست و سست شدن بدن را به دنبال ندارد ( بر خلاف مَنی). بر اساس اجماع علما مذی، نجس است و بر همین اساس است که پیامبر – صلّی الله علیه و سلّم- به شستن بدن در صورت خروج آن، امر کرده است.
4- وَدی: عبارتست از آب غلیظ و لزجی که پس از ادرار از بدن، خارج میشود. مطابق اجماع علما، این
مایع نیز نجس است. ابن عبّاس – رضی الله عنهما- فرموده است: « غسل تنها در صورت خروج منی، واجب میشود اما برای مذی و ودی، شستن آلت و گرفتن وضویی همچون وضوی نماز، کافی است» [آلبانی در صحیح سنن ابی داود، آن را صحیح دانسته است].
5- خون حیض ( عادت ماهیانه زنان): نجس و ناپاک است. اسماء دختر ابوبکر صدّیق – رضی الله عنهما- میفرماید: « خانمی نزد پیامبر – صلّی الله علیه و سلّم- آمد و از ایشان پرسید گاه خون حیض به لباس یکی از ما، اصابت میکند؛ چه چیزی بر او لازم است؟ فرمودند: خون را از لباس بزداید سپس با نوک انگشتان و آب، آن را بشوید آنگاه روی آن، آب بریزد و در آن، نماز بخواند» [ متّفق علیه].
6- سرگین حیوانات حرام گوشت: ابن مسعود – رضی الله عنه- میفرماید: « پیامبر – صلّی الله علیه و سلّم- خواستند قضای حاجت کنند، مرا امر کردند سه سنگ کوچک برایشان بیاورم. دو سنگ یافتم و هرچه گشتم سنگ دیگری را پیدا نکردم. از این رو سرگین الاغی را برداشتم و نزد ایشان بردم. پیامبر – صلّی الله علیه و سلّم- سنگها را برداشت و سرگین را دور انداخت و فرمود: این، نجس است» [ آلبانی در صحیح ابنماجه (253)، آن را صحیح دانسته است]. بنابراین مشخص میشود که سرگین همه حیوانات حرام گوشت، نجس است.
7- لعاب دهان سگ: بدون هیچ شک و گمانی، لعاب دهان سگ، نجس است؛ زیرا پیامبر – صلّی الله علیه وسلّم- فرمودند: « طُهُورُ إِنَاءِ أحَدِكُمْ إِذَا وَلَغَ فِيهِ الكَلْبُ أنْ يَغْسِلَهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ أُولاَهُنَّ بِالتُّرَابِ» [ مسلم، ابو داود و أحمد]؛ « اگر سگ، ظرف یکی از شما را دهان زد هفت بار و بار اول به وسیله گِل، آن را بشوید».
8- نجاست سگ: اگر آب دهان، ادرار و مدفوع سگ به بدن انسان، برخورد کند نجس میشود و جهت دفع این نجاست، لازم است هفت بار آن را بشوید و در صورت دستیابی به گِل در مرتبه اوّل از آن، استفاده کند. اما اگر دستیابی به خاک و گِل برای شخص، ممکن نباشد با پیروی از مذهب مالکی در مرتبه اوّل از صابون، استفاده کند. امید است که ان شاء الله نجاست آن، دفع گردد. انجمن اسلامی اروپا نیز همین گونه، فتوا داده است.
9- گوشت خوک: بنابر اجماع علما گوشت خوک، نجس است؛ زیرا قرآن صراحتاً در مورد آن میفرماید: « قُل لاَّ أَجِدُ فِي مَا أُوْحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلَى طَاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ» [ الأنعام/145]؛ « بگو در آنچه بر من، وحی شده خوراکی را نمییابم که حرام باشد مگر مردار، خون ریخته شده و گوشت خوک؛ چه آنکه این موارد، نجس هستند». مایه تأسّف است که ملاحظه میکنیم برخی از مسلمانان در رستورانها و فروشگاههای گوشت خوک، کار میکنند و روزانه به آن، دست میزنند بدون اینکه به این مانع درونی، اهمیّتی بدهند ! بدون شک، این کار، هم حرام است و هم پلید.
10- مُردار: حیواناتی که به صورت طبیعی و بدون ذبح کردن مُردهاند. گوشت مُردار نیز نجس است؛ بنابر آیه مذکور ( الأنعام/145) و همچنین حدیث پیامبر –صلّی الله علیه وسلّم-: « إِذَا دُبِغَ الْإِهَابُ فَقَدْ طَهُرَ» [مسلم]؛ « اگر پوست، دبّاغی گردد پاکیزه میشود» یعنی پوست مردار، پیش از دبّاغی، نجس است.
11- قطعه گوشتی که از جاندار زنده جدا شود: در حکم مردار است و نجس میباشد؛ زیرا پیامبر – صلّی الله علیه سلّم میفرماید-: « آنچه از حیوان زنده، جدا میشود در حکم مردار است».
12- پسمانده حیوانات حرامگوشت: به شرطی نجس است که از دو قلّه ( 200 ک گ آب)، کمتر باشد؛
مثلا در ظروف کوچکی، نگهداری شود و حیوان مذکور از آن بنوشد.
13- گوشت حیواناتی که خوردنشان، حرام است: انس –رضی الله عنه- میفرماید: در روز خیبر به مقداری گوشت الاغ، دست یافتیم؛ پیامبر – صلّی الله علیه و سلّم- ندا سر دادند: «إِنَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يَنْهَاكُمْ عَنْ لُحُومِ الْحُمُرِ فَإِنَّهَا رِجْسٌ» [ آلبانی، ارواء الغلیل]؛ « خداوند و پیامبرش –صلّی الله علیه و سلّم- شما را از خوردن گوشت الاغ، نهی میکنند؛ زیرا نجس است».
وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على أشرف المرسلين سيدنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين