دوره ۳ سراج

شناسنامه دوره " المقدّمة الجزریة"

معرفی کتاب: المقدّمة الجزریة

علم تجوید یکی از علومی است که همواره در دوره های مختلف اسلامی، مورد عنایت علما بوده است چه آنکه این علم و تبحر در آن به منزله سالم ماندن قرائت  کلام خداوند از اخلال است؛ از این رو دانشمندان همواره حرص ویژه‌ای بر تالیف اثر در این علم مبارک ‏ داشته‌اند. یکی از مهمترین این آثار منظومه « المُقدِّمَة، فیما یجِب علی قارئ القرآن أن یعلَمَهْ»  اثر امام علامه ابن الجزری شافعی است. این منظومه گرانقدر علی‌رغم کوچک بودن حجم آن، مهم‌ترین مباحث علم تجوید را در بر دارد. ناظم این اثر، مطالب را با سبکی نیکو،  دقت در لفظ و اسلوبی زیبا و بی نظیر بیان کرده است؛ از این رو توسط  مردم و به ویژه علما مورد پذیرش واقع شده است.منظومه جزریه دارای ۱۰۷ بیت است و در کشورهای عربی و اسلامی در علوم تجوید، وقف و ابتدا و رسم المصحف، تدریس و حفظ می شود. علمای پس از امام ابن الجزری همواره توجه ویژه‌ای به این اثر داشته‌اند و این خود دلیلی استوار است بر اهمیت غیر قابل انکار آن؛ از مهمترین دانشمندان شارح این منظومه می‌توان به نام های بزرگ زیر اشاره کرد: ابن الناظم، زین‌الدین ازهری،  زکریا انصاری، طاشكُبرِیزاده،  طرابلسی و ... .  چنان که اشاره شد این منظومه مختصر اهم مباحث دانش تجوید را در بر می‌گیرد. در زیر عناوین موضوعات مورد مبحث در این کتاب، ذکر می‌شود: مقدمه نویسنده، مخارج حروف، ‏  صفات، معرفت تجوید، ترقیق، احکام راء، تفخیم، ادغام،  ضاد و ظاء، نون و میم، مد، وقف و ابتدا، مقصوع  و موصول در رسم، هاءات  تأنیث، ، ابتدا به همزه وصل،  وقف بر آخر کلمات  و خاتمه.

معرفی مؤلف: ابن الجزری رحمه الله

شیخ القراء والمحدثین حافظ محمد بن محمد بن علی معروف به ابن الجزری.  پدرش تاجر بود و در سال ۷۵۰ قمری حج گزارد، از آب زمزم نوشید با این نیت که پسری عالِم برایش به دنیا بیاید. یک سال بعد و در رمضان  سال 751 قمری پس از نماز تراویح محمد به دنیا آمد.  ولادت او در شهر دمشق بود.  ابن جزری در ۱۳ سالگی قرآن را حفظ کرد آنگاه به یادگیری قرائات مختلف روی آورد و در خدمت اساتیدی چون عبدالوهاب السلّار،  ابن الطحان، ابن اللبان و ...  تتلمذ كرد.  او چند دفعه حج گزارد و چند بار پیاپی به مصر، سفر کرد و با مشایخ وقاریان آنجا تجدید دیدار نمود. ایشان فقه را از امام اِسنوی، حدیث را اصحاب دِمیاطی و ابَرقُوهی و اصول  و بیان و معانی را از شیخ ضیاء قزوینی، دریافت کرد و نهایتاً از ابن کثیر، شیخ ضیاء و بلقینی اجازه فتوا اخذ نمود. او در دمشق مدرسه ای در زمینه قرآن بنا کرد و نام آن را « دارالقرآن الکریم» نهاد آنگاه مدتی منصب قضاوت دمشق را برعهده گرفت.  سپس به روم رفت و در آنجا به نشر علوم شرعی پرداخت، لکن دراثنای اقامت او در روم، فتنه تیموری روی داد و او توسط امیر تیمور به ماوراءالنهر بُرده شد. پس از مرگ تیمور به هرات رفت سپس به شهرهای یزد، اصفهان و نهایتاً شیراز مهاجرت نمود و قاضی آنجا شد. سرانجام این امام  بزرگوار در ۵  ربیع الاول سال ۸۳۳ قمری در شیراز فوت کرد و در دارالقرآنی که تاسیس کرده بود به خاک سپرده شد. امام  ابن جزری در حیات علمی خویش آثار گرانقدری را به رشته تحریر درآورد  که مهمترین آن در ذیل ذکر می شود: النَّشر فی القراءات العشر و نظم آن (طیّبة النّشر)، نظم الدّرة المضیّة، المقدّمة، غایة المَهَرة، الجوهرة في النّحو، الهدایة إلی علوم الرّوایة، ذات الشّفا في سیرة النّبیّ ثمّ الخلفا، تقریب النّشر، التمهید و ... .

معرفی شاح: شیخ أیمن السّوید حفظه‌الله

ایمن رشدی سوید داشمندی معاصر در زمینه قرائات ده‌گانه است. وی در دهم ذی القعده سال 1374 قمری در شهر دمشق به دنیا آمد. دروس ابتدایی و راهنمایی را در این شهر گذراند آنگاه به مصر، سفر کرد و در آنجا اقامت گزید و از «معهد القراءات» قاهره در تجوید، کسب اجازه کرد. او آنگاه در دانشکده زبان عربی دانشگاه ازهر، مدرک لیسانس دریافت نمود. سپس به کشور عربستان، مهاجرت کرد و در دانشگاه ام القری تحصیلاتش را ادامه داد. شیخ ایمن دارای دو مدرک دکترا از دانشگاه‌های أمّ القری و الأزهر است. ایشان در شهر جدّه عربستان، مقیم است و سالهای متمادی به عنوان مشاور هیئت جهانی حفظ قرآن کریم، فعالیت کرده است. وی همچنین هشت اجازه مختلف را از شیوخ توانمند قرائت دریافت کرده است که مهمترین آنان عبارتند از محی‌الدّین کوردی، عبدالعزیز عیون السّود، زیات، ابراهیم علی شحاته و ... . شیخ ایمن شاگردان زیادی را در زمینه‌ قرائات و تجوید، پرورش داده است. همچنین از طریق برگزاری دوره‌های علمی در کانالهای مختلف تلویزیونی، خدمات قابل توجّهی به دوستداران علم تجوید و قرائت در سرتاسر کره خاکی، ارائه کرده است. ایشان در حیات علمی خود، آثاری را نیز به رشته تحریر در آورده است که اهمّ آن در ذیل، ذکر می‌شود: البيان لحكم قراءة القرآن الكريم بالألحان، رساله « قاعدة أقوى السببين في المد للقراء العشر»، رساله «حكم الوقف على الهمز المتوسط بزائد لحمزة من طريق الشاطبية»، سبب اختلاف القراء بين مصنف وآخر وما يقرأ به اليوم من ذلك، ليس كل ما ينسب إلى واحد من القراء السبعة أو العشرة متواترًا و ... .

مشخصات فنی دوره:

سطح: مقدماتی

موضوع: مباحث قرآنی/ تجوید و قرائت

تعداد جلسات: ۱۳

زمان کلی دوره: ۱۷ ساعت و ۳۰ دقیقه.

نوع فایل: تصویری/ کیفیت عالی

لینک دوره در یوتویب:   

https://www.youtube.com/playlist?list=PLKcrnHlxkp0z0RUwjFWdMOBGcNlHpvvSi

لینک دوره در آپارات:

https://www.aparat.com/video/video/listuser/username/seraj_project/usercat/229243