هرگاه انسان عاقل و آشنا به زبان قرآن، دو امر را در پیش بگیرد چیزی از قرآن می فهمد که غیر او فهم نکرده است و الله متعال درهایی از فهم قرآن را به رویش می گشاید که برای غیر او باز ننموده است.
امر اول: قصد و نیت نیک در حق طلبی است؛ چرا که الله متعال کتابش را جز برای شفای بیماریهای قلبی و علل اين امراض نازل ننموده است، و هر کس بر اساس هوی و هوس در قرآن به نظر و تامل بپردازد بیماری قلبش بر نظر کردنش پیشی می گیرد و در نتیجه منحرف می گردد و تنها چیزی را مشاهده می کند که موافق با هوی و هوس اوست، آن چنانکه الله متعال می فرماید: (فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ)
{آنان چون از حق منحرف شدند، خداوند دلهایشان را بیشتر از حق دور داشت}. [صف: ۵]
آنها منحرف شدند و بر گمراهی اصرار ورزیدند پس خداوند هم بر انحراف و گمراهیشان افزود.
و بدین سبب است که برخی از آنانی که قرآن می خوانند و حدیث را می شناسند دچار انحراف می شوند؛ آری! نیتشان به انحراف می رود در نتیجه فهمشان نیز منحرف می گردد.
امر دوم: نظر کردن و تامل نمودن مداوم در قرآن است؛ چرا كه معنانی و حكمت های قرآن و ادله احكام آن (به قدری بی شمارند كه) عقل ها نمی توانند آنها را برشمارند و فهم ها نمی توانند بدانها احاطه يابند... الله متعال به تفکر در قرآن و تامل و تدبر در آیاتش دعوت نموده است چنانکه می فرماید: (كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ)
{(این قرآن) کتاب پرخیر و برکتی است و آن را برای تو فرو فرستادهایم تا دربارهی آیههایش بیندیشند، و خردمندان پند گیرند}. [ص: ۲۹]
تدبر دروازه قلبها است، هرچه بیشتر باز شود معانی بيشتری دريافت می دارد و به همین دلیل است که الله متعال شخصی که تدبر را رها کرده به کسی تشبیه نموده که بر قلبش، قفل زده شده است چنانکه می فرماید: (أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا)
{آیا دربارهی قرآن نمیاندیشند یا این که بر دلهایی، قفلهای ویژهای زدهاند؟} [محمد: ۲۴]
و چون قلب بسته باشد چشم و گوش نیز نفعی به انسان نمی رسانند.
شیخ عبدالعزیز طریفی .. التفسیر و البیان لأحکام القرآن