حدیث

بحثی در باره بوسیدن حجرالاسود توسط سیدنا عمر

«عن عُمَرَ - رضي الله عنه -، أَنَّهُ جَاءَ إِلَى الْحَجَرِ الأَسْوَدِ فَقَبَّلَهُ، فَقَالَ: إِنِّي أَعْلَمُ أَنَّكَ حَجَرٌ لاَ تَضُرُّ وَلاَ تَنْفَعُ، وَلَوْلاَ أَنِّي رَأَيْتُ النَّبِيَّ - صلى الله عليه وسلم -، يُقَبِّلَكَ مَا قَبَّلْتكَ» رواه البخاری.

يعني: «عمر به هنگام طواف به سوى حجر الأسود آمد و آن را بوسيد، و گفت: من مى دانم كه يك سنگ هستى، و نمى توانى زيان و نفعى داشته باشى، اگر پيغمبر - صلى الله عليه وسلم - را نمى ديدم كه به هنگام طواف شما را بوسيد هرگز تو را نمى بوسيدم».

(لا تضر و لا تنفع) یعنی: بذاته، و بلکه نفع به وسیله ثواب با امتثال امر الله متعال در بوسیدن آن سنگ حاصل می­گردد.

(ما قبّلتک) در این مورد اشاره ای است از سوی عمر رضی الله عنه که این امری تعبدی است که آن را انجام می­دهیم و از علت آن استفسار نمی­کنیم، و اشاره ای است به توحید حقیقی که مدار عمل بر آن استوار است.

 

شرح اجمالی حدیث:

این حدیث اهمیت اتباع از سنت و آداب آن را بیان تبیین می­نماید، عمر رضی الله عنه حجر الاسود را بوسید، و الله متعال برای بندگانش تشریع نمود که آن را ببوسند؛ به دلیل نهایت ذل و عبودیت. و عمر از باب حمایت از توحید فرمود: «من میدانم که سنگی هستی و نمی­توانی زیان و نفعی داشته باشی» ضرر و نفع در دست الله است، سپس عمر تبیین نموده که بوسیدن آن صرفا به دلیل اتباع از رسول الله است میفرماید: اگر پيغمبر - صلى الله عليه وسلم - را نمى ديدم كه به هنگام طواف شما را بوسيد هرگز تو را نمى بوسيدم. یعنی ما تو را می­بوسیم به خاطر اتباع از سنت، نه امید به نفع رسانی یا ترس ضرر.

 

فوائد حدیث:

1- تشویق بر اقتدا به رسول الله صلی الله علیه و سلم در بوسیدن سنگ اسود، و ترک اعتراض بر سنن به وسیله­ی عقل، و بوسیدن سنگ به معنای عبادت آن نیست، بلکه به خاطر الله و انتثال امر اوست مانند امر الله به سجود ملائکه برای آدم علیه السلام.

2- بیان سنن به وسیله قول و فعل، و اینکه امام اگر بر فعل شخصی خوف فساد اعتقاد را داشت باید به بیان آن امر مبادرت ورزد.

طبری گوید: عمر و الله علم چنین گفت زیراکه مردم تازه از عبادت بت ها دست کشیده بودند و او ترسید که جهال این ظن را داشته باشند که لمس سنگ مثل آن چیزی است که عرب در زمان جاهلیت آن را انجام می­دادند، عمر خواست بیان کند که استلام سنگ فقط به جهت تعظیم الله متعال و اجابت امر نبی است چونکه این فعل از شعائر حجی است که الله متعال مردمان را به بزرگ پنداشتن آن امر نموده است و لمس آن مخالف با فعل جاهلی است که به پرستش آنها می­پرداختند؛ زیرا آنها اعتقاد داشتند که این بت ها آنها را به الله متعال نزدیک می­کنند، پس عمر بر دوری از این اعتقاد هشدار داد، و اینکه تنها برای کسی عبادت می­شود که مالک نفع و ضرر است و چنین کسی فقط الله متعال است.

3- مشروع نیست که از کعبه چیزی جز حجر الاسود بوسیده شود، اما رکن یمانی فقط لمس می­شود و استلام غیر این دو رکن از ارکان کعبه مشروع نیست به دلیل عدم ورود چیزی در این باره از جانب رسول الله صلی الله علیه و سلم.

نکته: حسن و قبح از جانب شرع است نه از جانب عقل و هرچه را شرع بیاورد حسن و پسندیده است و سر این مسأله محض عبودیت است، و اینکه عبادات بر دو شیوه است: آنچه که معنا و علت و مصلحتش فهم می­شود و آنچه که برای مجرد تعبد و امتثال امر وضع شده است.

4- مشروع در حجرالاسود این است که با دست راست آن را لمس نموده  آن را ببوسد پس اگر بوسیدن آن ممکن نبود با دستش آن را لمس کرده و سپس دستش را ببوسد، باز اگر ممکن نبود با چیزی در دستش یا با خود دستش بدان اشاره کند و آن را نبوسد.

نکته: تسلیم بودن در برابر شارع در امور دین و حسن اتباع در مواردی که معانیش برای ما کشف نشده است، و این قاعده­ای عظیم در اتباع نبی در فعلش است، هر چند که حکمت آن را ندانیم، پس کمال تعبد آن است که انسان تسلیم الله متعال باشد خواه سبب و حکمت در مشروعیت را بداند و یا نداند.

1510 جار خوێندراوه‌ته‌وه‌
12/01/2020
احزاب اسلامی کردستان عراق اخوان المسلمین انواع آبها اهمیت جایگاه امام جماعت اهمیت طهارت بابەتەکانی ماڵپەڕ بانگ بانگ و قامەت بانگەواز باوەڕ باوەڕ هێنان به‌ فریشته‌كان بنەما عەقائیدییەکان پارێزكاری په‌یوه‌ندی فریشته‌كان به‌ مرۆڤه‌وه‌ پیسی پێناسەی دوعا پەرستن تاریخ تاقیكردنه‌وه‌ تاقیکردنەوە تفسیر سوره الممتحنه ته‌سبیحات تۆبەکردن تەقوا جاهیلییه‌ت جۆر و یاساکانی ئاو جۆره‌كانی هاوبه‌ش دانان جۆرەکانی ئاو چەند توێژینەوەیەک حیكمه‌ت و سووده‌كانی دوعا حیكمه‌ته‌كانی ڕۆژوو حەج و عومرە خانواده خشتەی تاقیکردنەوەکان خودا خولع دموکراسی دنیاخواهی ده‌وڵه‌تی عوسمانی ره‌مه‌زان ڕۆژوو زادی زادی فارسی زانستی شه‌رعی زانكۆی زادی زیکر زەکات سلفیت سنتهای فطری سه‌یید قوتب سوره‌تی (المجادلة) سوننه‌ت سیفات و ئاکارەکانی فریشتە شارستانییه‌ت شەرمکردن شەوی قەدر طاغوت طهارت عبدالقادری ته‌وحیدی غه‌یب فریشته‌ فقه فکر اسلامی فورات قضای حاجت قورئان كتێبه‌كانی خوا کاتی دوعا گیرابوون کردەوەی چاک گومان لەسەر دوعا لە خۆپرسینەوە مامۆستا كرێكار محمد عبدالله دراز مقدسات اسلام مه‌بده‌ء مه‌تنی جه‌زه‌ری مه‌رجه‌كانی گیرا بوونی دوعا مەعازەی کچی عبدالله ناسین ناوه‌ جوانه‌كانی خوای گه‌وره‌ ناوەكانی خوای گەورە ناوەکانی خودا نجاست نووری ڕێ نوێژ هاوبه‌ش دانان هجرت وضو یاد ئادابی دوعا كردن ئادابی قورئان خوێندن یادی خوا ئاسمان ئامادەیی ئامەد ئامادەیی ئامەدی ئیسلامی ئامەد یه‌كتاپه‌رستی ئیسلام یەکتاپەرستی
نشر مطالب با ذکر منبع بلا مانع می‌ّباشد.