دانشجوی مسلمانی در یکی از دانشگاههای هند نزد پرفسوری از بزرگترین اساتید دانشگاه مشغول تحصیل بوده که بعد از پایان سخنرانی به استاد نزدیک میشود تا برخی از اشکالاتش را با وی در میان بگذارد که با بوی بدی از طرف استاد مواجه میشود!! بنابراین دانشجوی مذکور به استاد میگوید: این چه بویی است استاد؟ و استاد مذکور میگوید: این بوی ادرار اله یعنی گاو است!!

 بیان اینکه توحید همان اسلام است و دین تمام پیامبران بوده است:

دینی که الله متعال پیامبرانش را با آن فرستاده است و کتابهایش را بر اساس آن نازل کرده، اسلام است. و اسلام عبارت است از توحید الله متعال در عبادتش و تسلیم بودن کامل در برابر او.

اسلام دین الله متعال در آسمان و زمین است چنانکه میفرماید: ﴿إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُ﴾ [آل عمران: 19] «در حقیقت، دین [پسندیده] نزد الله همان اسلام است». و میفرماید: ﴿وَمَن يَبۡتَغِ غَيۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِينٗا فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ﴾ [آل عمران: 85] «هر‌کس دینی غیر از اسلام برگزیند، هرگز از او پذیرفته نخواهد شد و در آخرت از زیانکاران است».

و در حکایت از نوح علیه السلام در خطاب به قومش میفرماید: ﴿فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَمَا سَأَلۡتُكُم مِّنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ﴾ [يونس: 72] «اگر [از دعوتِ حق] روی-گردان شدید، [بدانید که] من پاداشی از شما نخواسته‌ام؛ [چرا که] پاداشم تنها بر الله است و من دستور یافته‌ام که از تسلیم‌شدگان [اوامر الهی] باشم».

همچنین الله متعال از وصیت ابراهیم و یعقوب علیهما السلام خبر میدهد که دین همان اسلام است؛ چنانکه میفرماید: ﴿وَمَن يَرۡغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ إِلَّا مَن سَفِهَ نَفۡسَهُۥۚ وَلَقَدِ ٱصۡطَفَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ١٣٠ إِذۡ قَالَ لَهُۥ رَبُّهُۥٓ أَسۡلِمۡۖ قَالَ أَسۡلَمۡتُ لِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ١٣١ وَوَصَّىٰ بِهَآ إِبۡرَٰهِ‍ۧمُ بَنِيهِ وَيَعۡقُوبُ يَٰبَنِيَّ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰ لَكُمُ ٱلدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ١٣٢﴾ [البقرة: 130-132] «و چه کسی جز آن که خود را به [سبکسری و] نادانی می‌اندازد از آیین ابراهیم رویگردان می‌گردد؟ و به راستی که ما او را در دنیا برگزیدیم و بی‌تردید، در آخرت [نیز] از شایستگان خواهد بود. آنگاه که پروردگارش به او فرمود: "[خالصانه] تسلیم شو" [و او در پاسخ] گفت: "تسلیمِ  پروردگار جهانیان شدم". و ابراهیم و یعقوب فرزندانشان را به این آیین سفارش کردند [و هریک به آنان می‌گفتند]: ای فرزندان من، الله این آیین را برای شما برگزیده است [پس به آن بگروید] و از دنیا نروید مگر اینکه تسلیم [فرمانِ حق] باشید».

و الله متعال در شأن خلیلش ابراهیم علیه السلام میفرماید: ﴿مَا كَانَ إِبۡرَٰهِيمُ يَهُودِيّٗا وَلَا نَصۡرَانِيّٗا وَلَٰكِن كَانَ حَنِيفٗا مُّسۡلِمٗا وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ﴾ [آل عمران: 67] «ابراهیم نه یهودی بود و نه نصرانی؛ بلکه حقگرایی مسلمان بود و هرگز در زمرهی مشرکان نبود».

و پیامبر الله یوسف علیه السلام میفرماید: ﴿تَوَفَّنِي مُسۡلِمٗا وَأَلۡحِقۡنِي بِٱلصَّٰلِحِينَ﴾ [يوسف: 101] «مرا مسلمان [= فرمانبردار] بمیران و به شایستگان ملحق فرما».

و بالقیس پادشاه سبا گفت: ﴿رَبِّ إِنِّي ظَلَمۡتُ نَفۡسِي وَأَسۡلَمۡتُ مَعَ سُلَيۡمَٰنَ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾ [النمل: 44] «پروردگارا، من به خود ستم کرده‌ام و [اینک] همراه سلیمان، تسلیم الله ـ پروردگار جهانیان ـ شدم».

و این پیامبر الله موسی علیه السلام است که در خطاب به قومش واضح و آشکار فرمود: ﴿وَقَالَ مُوسَىٰ يَٰقَوۡمِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ فَعَلَيۡهِ تَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّسۡلِمِينَ﴾ [يونس: 84] «و موسی گفت: ای قوم من، اگر به الله ایمان آورده‌اید و اگر اهل تسلیم هستید، پس بر او توکل کنید».

چنانکه ساحران فرعون گفتند: ﴿وَمَا تَنقِمُ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِ‍َٔايَٰتِ رَبِّنَا لَمَّا جَآءَتۡنَاۚ رَبَّنَآ أَفۡرِغۡ عَلَيۡنَا صَبۡرٗا وَتَوَفَّنَا مُّسۡلِمِينَ﴾ [الأعراف: 126] «و [ای فرعون،] تو ما را به كیفر نمى‌رسانى جز به این سبب كه به معجزات پروردگارمان ـ آنگاه که به ما رسید ـ ایمان آوردیم. پروردگارا، بر ما شکیبایی [و استقامت] ببار و ما را درحالی بمیران که تسلیم [فرمان تو] هستیم».

و این سخن کافرترین کافران، دشمن الله فرعون است که میگوید: ﴿ءَامَنتُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱلَّذِيٓ ءَامَنَتۡ بِهِۦ بَنُوٓاْ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ﴾ [يونس: 90] «ایمان آوردم که هیچ معبودی [بهحق] نیست مگر کسی‌ که بنی‌اسرائیل به او ایمان آورده‌اند و من از تسلیم‌شدگانم».

و الله متعال در کتاب عزیزش در مورد پیروان عیسی علیه السلام میفرماید: ﴿قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ نَحۡنُ أَنصَارُ ٱللَّهِ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ﴾ [آل عمران: 52] «حواریون گفتند: ما یاوران [دینِ] الله هستیم؛ به الله ایمان آورده‌ایم و [تو نیز ای عیسی،] گواه باش که ما تسلیم [او] هستیم».

و در مورد پیامبران گذشته میفرماید: ﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَا ٱلتَّوۡرَىٰةَ فِيهَا هُدٗى وَنُورٞۚ يَحۡكُمُ بِهَا ٱلنَّبِيُّونَ ٱلَّذِينَ أَسۡلَمُواْ﴾ [المائدة: 44] «به راستی ما تورات را نازل کردیم که در آن هدایت و نور است. پیامبرانی که [در برابر فرمان الله] تسلیم بودند بر اساس [آموزه‌های] آن داوری می‌کردند».

و الله متعال در سیاق بیان اسلام و خطاب به اهل کتاب و اینکه اسلام دین همهی پیامبران بوده، میفرماید: ﴿قُولُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ إِلَىٰٓ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَمَآ أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَمَآ أُوتِيَ ٱلنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمۡ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ﴾ [البقرة: 136] «[ای مؤمنان، به اهل کتاب] بگویید: ما به الله ایمان آورده‏ایم و به آنچه بر ما نازل شده است و به آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگان [یعقوب] نازل گردید و [همچنین] به آنچه به موسی و عیسی داده شده است و به آنچه به پیامبران [دیگر] از طرف پروردگارشان داده شده است؛ [آری به همهی آنان ایمان می‌آوریم] و میان هیچیک از ایشان تفاوت نمی‌گذاریم و ما [همگی] تسلیمِ الله هستیم».

این اسلام به معنای عام آن میباشد.

بنابراین دین پیامبران یکی بوده و همگی پیامآور توحید بودند.

اما شرایع، مختلف بوده است؛ چنانکه هر شریعتی با شریعت دیگر در حلال و حرام متفاوت بوده است. الله متعال میفرماید: ﴿لِكُلّٖ جَعَلۡنَا مِنكُمۡ شِرۡعَةٗ وَمِنۡهَاجٗا﴾ [المائدة: 48] «ما برای هریک از شما آیین و راهی روشن قرار دادیم».

و رسول الله  در بیان این حقیقت فرمودند: «الْأَنْبِيَاءُ إِخْوَةٌ لِعَلَّاتٍ، أُمَّهَاتُهُمْ شَتَّى وَدِينُهُمْ وَاحِدٌ»: «پيامبران برادرانی از يک پدر هستند که مادرانشان مختلف و دينشان يکی است». متفق علیه

یعنی اصل دینشان یکی است و آن توحید است اگرچه در فروع شرایع متفاوت هستند.

بنابراین میان اینکه شرایع قابل تغییر و نسخ هستند و اصل دین که به توحید و تسلیم شدن و فروتنی در برابر پروردگار جهانیان فرامیخواند که همان دین خالص اسلام است، ارتباطی وجود ندارد؛ الله متعال میفرماید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰ لَكُمُ ٱلدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ﴾ [البقرة: 132] «الله این آیین را برای شما برگزیده است [پس به آن بگروید] و از دنیا نروید مگر اینکه تسلیم [فرمانِ حق] باشید».

تصحیح یک اشتباه: سه دین آسمانی

عبارت سه دین آسمانی، از جمله عبارتهای اشتباهی است که بسیاری از عوام به کار میبرند؛ و بیانگر این است که ادیان دیگری جز اسلام نیز وجود دارند؛ و مقصودشان یهودیت و نصرانیت میباشد؛ حال آنکه جز اسلام دین آسمانی دیگری نیست؛ بله، شرایع مختلف وجود داشته اما دین یکی بوده است.

و این الله متعال نبوده که آنها را یهودی یا نصرانی نامیده باشد، بلکه خود بودند که این اسامی را بر خود گذاشتند؛ الله متعال میفرماید: ﴿وَقَالُواْ كُونُواْ هُودًا أَوۡ نَصَٰرَىٰ تَهۡتَدُواْ﴾ [البقرة: 135] «و [اهل کتاب] گفتند: یهودی یا نصرانی شوید تا هدایت یابید».

و الله متعال حکایت آنها در مورد خودشان را بیان میفرماید: ﴿وَمِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰٓ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَهُمۡ﴾ [المائدة: 14] «و از کسانی ‌که گفتند: "ما نصرانی هستیم" پیمان گرفتیم».

و الله متعال میفرماید: ﴿ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰ﴾ [المائدة: 82] «کسانی ‌که گفتند: "ما نصرانی هستیم"».