دوره ۱ سراج

دوره "شرح السنه امام مزنی"

معرفی مؤلف: اسماعیل بن یحیی بن اسماعیل مزنی مصری

او یکی از بزرگترین و مشهورترین شاگردان امام شافعی است. امام مزنی در سال 175 در خانواده‌ای علم‌دوست و دانش‌پرور در مصر به دنیا آمد. خواهرش نیز همچون او در مجالس علمی امام شافعی حضور می‌یافت و فقها برخی مسائل فقهی را نیز از وی روایت کرده‌اند. شافعی درباره او گفته است: « مزنی، ناصر و یاری‌رسان مذهب من است». همچنین در بیان قوّت استدلال او گفته است: « اگر با شیطان مناظره کند او را شکست خواهد داد»! مزنی در کنار علم و دانش بی‌نظیری که داشت در زمینه ورع و تقوا و زهد نیز زبانزد خاصّ و عام بود و یکی از مصادیق واقعی «عالم عامل» به حساب می‌آمد. عمرو بن عثمان مکّی در مورد او می‌گوید: « هیچ کس را مجتهدتر و مداومتر بر عبادت از او ندیده‌ام و هیچ کس را ندیده‌ام به‌اندازه او علم و اهل علم را بزرگ بشمارد و اکرامشان کند». امام مزنی حیات علمی بسیار پُرثمری داشت به‌نحوی که نگاهی گذرا بر نام شاگردان و آثار او تأییدی بر این مدّعا خواهد بود؛ ازجمله بزرگترین و مشهورترین شاگردان مزنی می‌توان ائمه زیر را نام برد: ابن‌خزیمه، ابو جعفر طحاوی، أنماطی استاد ابن سریج، ساجی و ... . همچنین امام مزنی آثار ارزشمند و پرشماری را به رشته تحریر درآورده است که کتاب‌های زیر تنها نمونه‌ای از این آثار گرانسنگ اوست: الجامع الکبیر، الجامع الصغیر، المختصر، الترغیب في العلم، الوثائق، المسائل المعتبرة، شرح السنة ( این کتاب با عنوان «عقیدة الإمام المزنی» نیز شهرت دارد) و ... . مزنی در بسیاری از مسائل فقهی دیدگاهی مخالف با دیدگاه استادش امام شافعی دارد. ابو اسحاق شیرازی می‌گوید: او اوّلین شخص از اصحاب شافعی محسوب می‌شود.  سرانجام این امام بزرگوار در سال 264 جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و در نزدیکی مرقد امام شافعی به خاک سپرده شد؛ رحمت پروردگار بر او و استادش باد!

معرفی کتاب: شرح السنّة

یکی از مهمترین کتب مختصر در  زمینه عقیده اهل سنّت و جماعت و سلف صالح، رساله «شرح السنّة» اثر امام اسماعیل بن یحیی بن اسماعیل مزنی است. این رساله با عنوان «عقیدة السنّة» نیز شناخته می‌شود.  تألیف این اثر برخواسته از یک علّت تاریخی است و آن اینکه زمانیکه جماعتی از علما در طرابلس مغرب در یک جلسه، گرد هم آمده بوند عنوان ائمّه سنّت را ذکر می‌کردند و اسامی‌ای چون سفیان ثوری، ابو حنیفه، مالک، شافعی و ... را بیان نمودند؛ زمانی که نام مزنی هم در این مجموعه، ذکر شد یکی از آنان به این مسأله، اعتراض کرد و گفت: مزنی از ائمّه سنّت نیست؛ چه آنکه من شنیده‌ام او از منکرین قدَر است و با قیاس و نظر، مجادله و استدلال می‌کند و در مورد خلق قرآن یا عدم آن، قول مشخص و قطعی ندارد! این مسأله با ناراحتی سایرین، مواجه شد از این رو بر آن شدند تا نامه‌ای به وی بفرستند و از او بطلبند که نظریات خود را در زمینه اصول اعتقادی بیان کند تا این مسأله بر همگان روشن شود و امام در اجابت این درخواست، رساله مذکور را به رشته تحریر درآورد. امام مزنی در این رساله، مهمترین مسائل اعتقادی را به صورت مختصر و با اسلوبی دقیق، بیان می‌دارد؛ مسائلی چون:  اسماء و صفات، عبادت خداوند، حقوق پیامبر –علیه الصّلاة والسلام-، حقوق صحابه، حقوق اولیاء و ائمّه، اصلاح جامعه، بعث و نشور، اطاعت ولی امر، امساک از تکفیر اهل قبله، قدر و ارجاء و ... .. ایشان در این رساله، مسائل قطعی و مورد اجماع ائمه سنت را ذکر می‌کند؛ وی در انتهای این رساله می‌فرماید: «این مقالات و افعالی است که گذشتگان نخستین که عبارتند از ائمه هدی بر آن اجماع داشتند و تابعین و پیروان نیز با توفیق خداوند و با الگو قرار دادن آنان و در نهایت رضایت خاطر، چنگ در ریسمان آن زدند». رساله «شرح السنّة» با توجّه به اهمیّت ویژه‌ای که دارد در عصر حاضر مورد توجّه متخصّصین در حوزه «عقیده»، قرار گرفته و علمای نامداری در جلسات علمی آن را شرح کرده‌اند. مشهورترین چاپ رساله «شرح السنّة» با تحقیق و تعلیقات دکتر جمال عزّون، به چاپ رسیده‌ است. وی جهت این تحقیق بر سه نسخه این رساله، اعتماد کرده است:

1-‌ نسخه کتابخانه شهید علی پاشای کشور ترکیه

2-‌ نسخه‌ای که ابن القیّم در ضمن کتاب « اجتماع الجیوش الإسلامیّة» ذکر کرده است.

3-‌ نسخه کتابخانه شیخ حمّاد بن محمّد الأنصاری

 معرفی شارح: شیخ عبدالعزیز طریفی

عبد العزیز بن مرزوق الطریفی یکی از علما و مشایخ معاصر سعودی است. وی در هفتم ذی الحجّه سال 1396 ه.ق به دنیا آمد. همچنانکه خود او می‌گوید از همان سنّ کودکی به حفظ متون شرعی و علمی روی آورده است. شیخ طریفی، فارغ التّحصیل دانشکده امام محمّد بن سعود است. ایشان در دوران تحصیل خود نزد علمای بزرگی، کسب علم کرده است که مهمترین آنان عبارتند از: ابن‌باز، ابن عقیل، براک، عبد الکریم الخضیر، حسن الأثیوبی، مبارکفوری، آل شیخ و ... . طریفی در رشته‌ها و علوم گوناگون شرعی و اسلامی، مطالعات و تحصیلات وسیعی داشته است و جهت این امر به کشورهای مختلفی چون  مصر، مغرب، هند و تونس، سفر کرده است. ایشان از شیوخ متعدّدی چون محمد عبد الله الصومالی، سهیل حسن عبدالغفار، محمد لقمان ندوی، برنی هندی، محمد بوخبزه مغربی، عمرانی، ابن‌عقیل حنبلی و ... اذن روایت را کسب کرده است. شیخ طریفی، در زمینه کتب فلاسفه نخست نیز مطالعات دقیقی داشته است؛ او در یک مصاحبه، به طلاب توصیه می‌کند که هرگز به مطالعه این کتب، روی نیاورند. شیخ عبدالعزیز علاوه بر دروس علمی منظم در شهر ریاض و سفرهای علمی به دیگر کشورها، به عنوان پژوهشگر علمی در وزارت اوقاف سعودی نیز سابقه فعالیت دارد. ایشان در برنامه‌های علمی بسیاری در کانال‌های مجد، الرسالة، القصیم، وصال، صفا،  فور شباب و الدلیل مشارکت کرده است. این عالِم بزرگوار متأسفانه از ماه رجب سال 1437 ه.ق در اسارت حکومت سعودی به سر می‌برد و تاکنون نیز آزاد نشده است. شیخ طریفی در حیات علمی خود، کتب و رسائل متعدّدی را نیز به رشته تحریر درآورده است:

۱- «التحجيل في تخريج مالم يخرج من الأحاديث والآثار في إرواء الغليل». این کتاب در سال ۱۴۲۲ هجری قمری، از سوی مجله‌ی «الدعوة» به عنوان بهترین اثر علمی سال برگزیده شد. ۲- زوائد سنن أبي داود علی الصحيحين، والكلام على علل بعض حديثه. 3- شرح حدیث طولانی جابر درباره‌ی چگونگی حج پیامبر صلی الله علیه وسلم.۴- الإعـلام بشرح نواقض الإسلام. ۵- توحيد الكلمة على كلمة التوحيد (رساله‌ی مختصر). ۶- العلماء والميثاق (علما و پیمان). ۷- الغناء في الميزان  ۸- المعتزلة في القديم والحديث ۹- أسانيد التفسير.۱۰- صفة صلاة النبي  ۱۱- الأربعون النووية المسندة والتعليق على المعلول منها  ۱۲- اضطراب الزمان. ۱۳-المسائل المهمة في الأذان والإقامة. ۱۴- الحرية بين الفكر والكفر ۱۵- الاختلاط تحرير وتقرير وتعقيب ۱۶- العقلية الليبرالية في رصف العقل ووصف النقل  ۱۷- أسطر في العقل والنقل والفکر  ۱۸- صفة وضوء النبی صلی الله علیه وسلم  ۱۹‌-‌الخراسانیة في عقیدة الرازیین (شرح عقیده‌ی امامان اهل ری، امام ابوزرعة رازی و امام ابوحاتم رازی).

مشخصات فنی دوره:

سطح: مقدماتی

موضوع: مباحث عقیدتی/ عمومیات عقیده

تعداد جلسات: 5

زمان کلی دوره: 6 ساعت و 45 دقیقه.

نوع فایل: تصویری/ کیفیت عالی

شرح این رساله به صورت نوشتاری در آمده است.

لینک دوره در یوتویب:    https://www.youtube.com/playlist?list=PLKcrnHlxkp0yZWMEPSXtUkV4LtL-rKakF

لینک دوره در آپارات: https://www.aparat.com/v/RKsj4