امام ابو عبد الله محمد بن یزید بن عبد الله بن ماجه قزوینی، در سال 207 هجری در قزوین چشم به دنیا گشود، و از سنین کودکی شیفته علم و دانش بود، و بعد از فراگیری علم حیدث از مشایخ شهر خود به سرزمینهای حجاز، عراق، کوفه، بصره، شام و مصر مسافرت کرد، و از محضر مشایخ و حفاظ حدیث کسب فیض نمود، و از آنها حدیث نوشت، تا اینکه خودش امامی از ائمه حدیث گردید.
شیوخ امام:
1-ابوبکر بن ابی شیبه
2-عثمان بن ابی شیبه
3-محمد بن عبد الله بن نمیر
4-هشام بن عمار
5-علی بن محمد طنافسی
6-جباره بن مغلس
7-مصعب بن عبد الله زبیری.
8-سوید بن سعید
9- عبد الرحمن بن عبد الرحیم دحیم
10-ابو مصعب زهری.
شاگردان امام:
1-أبو الحسن على بن ابراهیم القطان
2-محمد بن عیسى الأبهرى
3-أبوالطیب احمد بن روح البغدادى
4-أبو عمرو احمد بن محمد بن
5-حکیم المدینی
6-سلیمان بن یزید الفامی
تأليفات:
امام ابن ماجه در تفسیر، تاریخ وحدیث کتابهای را تألیف کرد که عبارتند از:
1-سنن ابن ماجه
2-تفسیر القران الکریم
3-کتاب التاریخ
مهمترین کتاب ایشان که بدست ما رسیده کتاب «السنن» میباشد که ششمین کتاب از کتب حدیث به شمار میآید.
کتاب سنن ابن ماجه:
کتاب سنن برترتیب ابواب فقهی نوشته شده است؛ اما امام ابن ماجه پیش از آغاز ابواب طهارت، ابوابی بعنوان مقدمه ذکر نموده که نخست از باب اتباع سنت رسول اللهص شروع کرده، وبعد احادیثی در باره اهمیت وحجیت سنت، وجوب عمل به آن آورده است.
امام ذهبی در سیر اعلام النبلاء میگوید:
کتاب سنن دارای 32 کتاب، و1500 باب،
و4000حدیث میباشد.
گفتنی است که تعداد احادیث برحسب شمارش وچاپ تحقیق شده توسط محمد فؤاد عبد الباقی 4341 حدیث میباشد.
سنن امام ابن ماجه شامل احادیث صحیح، حسن و ضعیف (و نیز برخی روایات منکر و موضوع) میباشد.
بخاطر وجود برخی از روایات غیر صحیح، امام مزی گفته است: هر روایتی که امام ابن ماجه آورده باشد که بقیه کتب خمسه ذکر نکرده باشند؛ ضعیف است. ولی امام حافظ ابن حجر عسقلانی تعقیب بر این رای میگوید: این کلام امام مزی قابل پذیرفتن نیست زیرا که امام ابن ماجه احادیث بسیاری را به تنهای (متفرد از خمسه) ذکرکرده، که صحیح میباشد.
حافظ شهاب الدین بوصیری (متوفی 840هـ) کتابی را بنام «مصباح الزجاجة في زوائد ابن ماجة» تألیف نمود که در آن تمام آن احادیثی که ابن ماجه از بقیه کتب خمسه متفرد شده آورده است ودر باره هر کدام از آن روایات از لحاظ صحیح یا حسن ویا ضعیف بودنش سخن گفته است.
همچنین علامه محدث عصر محمد ناصر الدین آلبانی کتاب سنن ابن ماجه را به دو بخش صحیح ابن ماجه، وضعیف ابن ماجه تقسیم نموده است.
چاپ و شرح سنن ابن ماجه:
کتاب سنن ابن ماجه توسط محمد فؤاد عبد الباقی در دو جلد چاپ شده است.
1-از مشهورترین شرح آن شرح امام جلال الدین سیوطی (متوفی 991هـ) بنام «مصباح الزجاجه علی ابن ماجه» میباشد.
2-همچنین شیخ ابو الحسن بن عبد الهادی سندی مدنی (متوفی 1138هـ) شرحی بنام «کفایه الحاجه فی شرح ابن ماجه» نوشته است.
وفات:
امام ابن ماجه بعد از مدتها کوشش وتلاش در راه اسلام وجمعآوری احادیث نبوی، سر انجام درسن 64 سالگی، در روز دوشنبه 22 ماه رمضان سال 273 هجری دار فانی را وداع گفت وبه سرای باقی شتافت.